Lyme in het kort

De ziekte van Lyme is een van de snelst groeiende infectieziekten in Europa

Jaarlijks worden in Nederland ruim 1,3 miljoen mensen gebeten door een teek. Omdat ruim 25% van de teken besmet is met de Borrelia-bacterie worden meer dan 250.000 mensen per jaar blootgesteld aan de ziekte van Lyme. Op basis van enquêtes bij huisartsen, schat het RIVM dat jaarlijks 27.000 mensen met een rode vlek of kring (Erythema Migrans) de huisarts raadplegen. Omdat slechts de helft van de patiënten een rode vlek of kring krijgt, zal het werkelijke aantal lymepatiënten per jaar veel hoger zijn. Een groeiend aantal patiënten wordt chronisch ziek, volgens officiële cijfers 2500 mensen. Zij ontwikkelen chronische lyme. Het werkelijke aantal chronische lymepatiënten zal ook veel hoger zijn, doordat er veel patiënten gemist worden. In de chronische fase is de ziekte moeilijk behandelbaar.

Wat is de ziekte van Lyme?

De ziekte van Lyme of Lyme borreliose is een infectie veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. De Borrelia is een spirocheet, vergelijkbaar met de Treponema pallidum, de veroorzaker van syfilis. De ziekte wordt meestal opgelopen door een tekenbeet en begint vaak, maar lang niet altijd, met een rode huiduitslag rond de beet en griepachtige verschijnselen. Er is daarnaast overdracht van de ziekte beschreven tijdens de zwangerschap van moeder op kind.

In traanvocht en moedermelk zijn Borrelia-bacteriën gevonden. Seksuele overdracht of besmetting van lyme via bloedtransfusie kan niet worden uitgesloten. Hier is nog onvoldoende onderzoek naar gedaan. Sommige wetenschappers denken dat andere bijtende insecten, zoals muggen, vlooien, bijtende vliegen en luizen ook in staat zijn om de ziekte van Lyme over te brengen. Meer onderzoek is ook hier gewenst. Niet of onvoldoende behandeld, kan de ziekte chronisch worden en verschillende orgaansystemen in het lichaam aantasten.

De veroorzaker: De Borrelia Burgdorferi (Bb) bacterie.

De Borrelia burgdorferi (Bb) bacterie is een zeer complex organisme en beschikt over diverse slimme overlevings- en aanpassingsmechanismen. Hierdoor kan de bacterie zich goed beschermen en overleven onder ongunstige omstandigheden. De bacterie deelt zeer langzaam en kan lange periodes zonder te delen voortbestaan.

Uit onderzoek blijkt dat de bacterie naast de normale beweeglijke spirocheetvorm verschillende andere vormen aan kan nemen, zoals ronde vormen, L-vormen en biofilmachtige structuren. Er zijn sterke aanwijzingen dat de bacterie in deze vormen langdurig, zonder te delen, in het lichaam aanwezig kan blijven en zo antibioticatherapie kan ontwijken. De kennis op dit gebied is nog onvolledig. Ook hier is meer onderzoek nodig.

Er blijken vele stammen van deze bacterie te bestaan. De bekendste ziekteverwekkende stammen zijn: Bb sensu stricto, Bb garinii, Bb afzelii. Er zijn aanwijzingen dat ook andere stammen van Bb ziekteverschijnselen kunnen veroorzaken (onder andere Borrelia Spielmani, Borrelia lusitaniae, Borrelia bissettii). Van elke stam zijn ook weer substammen bekend, zodat er wereldwijd wel driehonderd stammen en substammen zijn die verschillen in hun eigenschappen. Hierdoor is het moeilijk ze allemaal met eenzelfde test aan te tonen. De verschijningsvormen van deze stammen en reacties op behandeling kunnen verschillen.